piątek, 1 marca 2013

Izotopy

Izotopy są to odmiany tego samego pierwiastka o takiej samej liczbie atomowej Z ale różnej liczbie masowej A. 
Wg "Szkolnego słownika chemicznego" (WSiP) to nuklidy o tej samej liczbie atomowej Z, a różnej liczbie masowej A 
na przykład atom wodoru występuje w trzech postaciach, z których:
-  pierwsza (jest jej w przyrodzie zdecydowanie najwięcej) ma liczbę masową A=1 (nazywany jest protem)
- druga ma liczbę masową A=2 (nazywany jest deuterem)
- trzecia jest radioaktywna, ma liczbę masową A=3 (nazywany jest trytem)
Czyli możemy powiedzieć, że wodór jako pierwiastek ma trzy odmiany izotopowe.

 Co to znaczy, że niektóre izotopy są promieniotwórcze, lub- inaczej- radioaktywne?
Jądra atomowe niektórych izotopów samorzutnie przemieniają się w  inne - towarzyszy temu emisja promieniowania. Jądra pierwiastków promieniotwórczych mogą rozpadać się emitując co najmniej jedno z trzech rodzajów promieniowania: 
1) alfa - są to jądra atomu helu (o liczbie atomowej Z=2 i liczbie masowej A=4)
 
2) beta- to elektrony (o liczbie atomowej Z= -1 i liczbie masowej A=0)
 
3) to fala elektromagnetyczna o określonej długości
Poszczególne rodzaje promieniowania mają różną zdolność przenikania (tzw. przenikliwość)

  W wyniku rozpadu promieniotwórczego z jądra atomowego pierwiastka promieniotwórczego otrzymujemy jądro atomowe innego pierwiastka- przemiany tego typu to rozpady alfa oraz rozpady beta.  
Przykład rozpadu alfa:

 Przykład rozpadu beta: 
[w rzeczywistości jest to proces nieco bardziej złożony, ale my możemy na razie posłużyć się wersją uproszczoną]
 

Czy rozpad promieniotwórczy można zobaczyć? Okazuje się, że tak- zobacz sam:
 
 W następnym poście postaram się nieco przybliżyć tematykę zastosowania izotopów promieniotwórczych oraz zastanowić się, dlaczego boimy się promieniotwórczości.